Kowenanty finansowe – co to takiego? Na czym polegają i w jaki sposób zabezpieczają finansowe operacje?
Co to są kowenanty finansowe?
Kowenanty to pojęcie ściśle związane z obligacjami. Obligacje emitowane są przez spółki na określonych warunkach – zarówno emitenta jak i obligatariuszy obowiązują tak prawa jak i obowiązki. Kowenanty to klauzule umowne, nakładające na emitenta pewne ograniczenia w postaci nakazów i zakazów.
Sam termin jest, dość może nieporadnym, przekształceniem angielskiego sformułowania „financial covenants”, co po przetłumaczeniu na polski oznacza „zobowiązania finansowe”. Kowenanty mają za zadanie stanowić dla określonego podmiotu zapewnienie, iż dane finansowe wskaźniki będą utrzymywać się na ustalonym poziomie lub nie wykroczą poza wyznaczony przedział.
Najczęściej z kowenantami finansowymi spotkać można się w umowach dotyczących finansowania dłużnego – może to być umowa kredytu, leasingu, faktoringu, o udzielenie gwarancji bankowych albo program emisji obligacji. Same kowenanty nie są uregulowane prawnie – są tworem swobody umów.
Jakie są wskaźniki kowenantów finansowych?
Kowenanty zakładają, że kredytobiorca będzie utrzymywać stan swoich finansów na określonym poziomie przez cały czas trwania umowy. Dla kredytodawcy jest to sposób monitorowania kondycji finansowego podmiotu, a tym samym terminowej spłaty zobowiązań. Istnieje kilka najczęściej spotykanych wskaźników, które w ramach kowenantów powinny być utrzymywane na określonym poziomie.
Podstawowy wskaźnik to wskaźnik zadłużenia. Odzwierciedla on stosunek zadłużenia finansowego do EBITDA, czyli zysku operacyjnego przed potrąceniem odsetek od zaciągniętych zobowiązań. Wskaźnik zadłużenia ma charakter maksymalny i pokazuje, w jakim najwyższym stopniu finansowe zadłużenie może ciążyć na bieżących dochodach.
Czym innym jest wskaźnik pokrycia obsługi długu, pokazujący stopień, w jakim bieżące pieniężne przepływy pokrywają bieżące płatności z tytułu udzielonego finansowania. Natomiast wskaźnik stopnia zabezpieczenia pokazuje stosunek kwoty udzielonego kredytu do wartości zabezpieczenia. Innym spotykanym wskaźnikiem jest kwotowe określenie maksymalnych nakładów inwestycyjnych w przeliczeniu na rok obrotowy.
Bez względu na to, o który wskaźnik chodzi, jego naruszenie może stanowić kwalifikowaną podstawę do wypowiedzenia umowy i żądania zwrotu udzielonego finansowania. Umowy najczęściej przewidują pewne sankcje, na przykład podwyższoną marżę lub obowiązek dobezpieczenia kredytu, a wysokość tych sankcji zależy od stopnia odchylenia danego wskaźnika od normy.
Przykłady kowenantów
Do przykładowych naruszeń obwarowanych kowenantami mogą poza naruszeniem wskaźnika finansowego należeć także sytuacje takie jak niewypłacalność emitenta, niedokonanie w terminie płatności z tytułu obligacji innych wyemitowanych serii, udzielenie pożyczki podmiotowi spoza grupy kapitałowej emitenta, wypłata dywidendy, zmiana profilu działalności emitenta.
Ciekawe zabezpieczenie, ale konwenanty są chyba tak rzadko stosowane, że nie wiem, czy warto je w ogóle brać pod uwagę…