Rynek pozagiełdowy jest to system, w którym obrót papierami wartościowymi odbywa się na rynku wtórnym bez udziału giełdy ? przy pomocy domów maklerskich. Termin ten przyjął się od angielskiego OTC, czyli over the counter ? nieregulowany rynek pozagiełdowy. Na tym rynku wprowadzane są instrumenty finansowe takich firm, które nie cieszą się zainteresowaniem inwestorów na giełdzie, bądź też są nowo-powstałe. Często dotyczy to również obligacji komunalnych czy niestandaryzowanych kontraktów terminowych.
Rzadko zdarza się, aby obligacje korporacyjne, czyli dłużne papiery wartościowe emitowane przez przedsiębiorstwa w celu pozyskiwania finansowania, były w szerszym stopniu notowane na rynku pozagiełdowym (dominują głównie na rynku Catalyst), aczkolwiek ze względna na ich choćby minimalną obecność należałoby przybliżyć ten temat.
Na początek warto byłoby napomknąć o historii OTC. Rynek pozagiełdowy powstał około 1987 r. w Stanach Zjednoczonych i stamtąd pochodzi jego nazwa. Tak jak w przypadku rynku obligacji korporacyjnych, do rozwoju OTC w głównej mierze przyczynił się gwałtowny rozwój przemysłowy kraju, które w latach 20. XX wieku zaczęły intensywnie pozyskiwać kapitał na rozbudowę dalszej działalności. Sformalizowanie i uporządkowanie rynku giełdowego w USA miało miejsce w momencie stworzenia elektronicznego systemu obrotu pozagiełdowego NASDAQ (National Association of Securities Dealers Automatic Quatation), który można uznać za prototyp giełdy komputerowej. System ten pozwolił na szybkie dostarczanie informacji o kursach papierów wartościowych czy wysokości ich obrotu, a obecnie notuje się na niej prawie 6000 walorów. W Polsce odpowiednikiem NASDAQ jest BondSpot S.A. Na koniec można by dodać, że NASDAQ jest trzecim największym rynkiem pozagiełdowym na świecie (po Nowym Jorku i Tokio).
W Polsce rynek over the counter początkowo prowadzony był przez spółkę MTZ-CeTO S.A. oraz jest regulowany poprzez ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi. Zgodnie z prawem, rynek pozagiełdowy może być prowadzony wyłącznie przez spółkę akcyjną, której kapitał zakładowy wynosi nie mniej niż 7,5 mln zł. Drugi warunek jaki musi taka spółka spełniać jest to, że może prowadzić ponad to żadnej innej działalności. Konieczne jest też posiadanie zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego.
Należałoby również przedstawić samą ideę rynku pozagiełdowego. Z najistotniejszych informacji jest to, że transakcje odbywają się na nim bezpośrednio między uczestnikami rynku, a więc bez udziału trzeciego podmiotu, którym w tym przypadku byłaby giełda papierów wartościowych. Co ważne, cena instrumentów finansowych jest ustalana pomiędzy dwoma brokerami (czyli stronami) dla każdej transakcji oddzielnie.
Dlaczego warto jest jednak zainteresować się rynkiem pozagiełdowym? Jest to dobre rozwiązanie dla spółek, które nie spełniają dość wysokich wymagań jakie stawia giełda papierów wartościowych. Daje także możliwości pozyskiwania kapitału przez mniejsze bądź też nowo-powstałe przedsiębiorstwa, dla których w innym przypadku jedyną alternatywą byłoby staranie się o kredyt bankowy.
A nie bardziej bezpieczne jest jednak inwestowanie na Catalyst? Szczególnie, że na BondSpot to i tak najczęściej można znaleźć tylko nieduże firmy lub te, których kondycja finansowa nie jest najlepsza..